Góc nhìn: Money is Money - Part 2
Money is Money là một chủ đề mà tôi nghĩ khá gây tranh cãi; khiến tôi cũng khá đắn đo trước khi chia sẻ bài viết. Khá bất ngờ, tôi nhận được những phản hồi tích cực từ các anh chị, khuyến khích tôi nên chia sẻ thêm. Vì vậy, tôi xin được viết thêm phần 2 Money is Money theo góc nhìn cá nhân của tôi. Cụ thể, tôi xin phép được trích dẫn phản hồi của anh Tom Nguyễn - Founder và CEO Kolabuy - nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới:
“Theo cách hiểu của mình thì Money is Money, nghĩa là với góc nhìn của startup founder, họ chỉ quan tâm chính đến $ từ VCs và Investors, thay vì gồm cả các giá trị leverage như supports, network??? Và nhà đầu tư lý tưởng là người only inject $, without or less conditions and claims?”
P/s: Cảm ơn anh Tom Nguyễn rất nhiều đã phản hồi và đóng góp thêm góc nhìn cho em ạ.
Giữa Tiền và Tiền + X
Nếu, startup của anh chị đang gọi vốn và nhân được 2 lời đề nghị từ 2 nhà đầu tư với những điều khoản khá tương đồng với nhau. Tuy nhiên, sự khác biệt của 2 nhà đầu tư này là network, cụ thể, họ có network rất tốt với những đối tác tiềm năng mà anh chị rất muốn họ trở thành khách hàng. Vậy anh chị sẽ chọn nhà đầu tư nào?
Cũng từ ví dụ trên, tôi xin phép được đổi một yếu tố, nhà đầu tư có network tốt đưa ra những điều khoản khắc khe hơn, chẳng hạn như họ hạn chế những đổi tác bạn có thể làm việc cùng; hay yêu cầu startup chỉ được sử dụng những sản phẩm do chính họ cung cấp. Lúc này, anh chị sẽ chọn nhà đầu tư nào? - Cá nhân tôi nghĩ sẽ phụ thuộc rất nhiều vào việc xác định đâu là những điều khoản thoả hiệp và không được thoả hiệp; cũng như khả năng đàm phán của founder.
Tương tự, tôi thêm 2 yếu tố: (1) thị trường đang cạnh tranh rất khốc liệt, với sự tham gia của nhiều công ty sẵn sàn chi khủng; và (2) nhà đầu tư có tiền đưa ra offer trước, và nhà đâu có tiền và network sẽ đưa ra quyết định sau 3 tháng nữa (tỷ lệ là 50/50). Lúc này, anh chị sẽ chọn nhà đầu tư nào?
Trên thực tế, gọi vốn là một cuộc chơi bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố khác nhau, và theo trải nghiệm cá nhân của tôi, có rất nhiều yếu tố mà startup không thể kiểm soát và lường trước được. Đặc biệt là với các startup giai đoạn sớm, khi chưa có nhiều lợi thế thương lượng (như mô hình kinh doanh chưa rõ ràng, vân vân), áp lực về runway, lại càng gặp nhiều khó khăn hơn. Vì thế, sẽ có rất nhiều tình huống khác nhau xảy ra và founder có trách nhiệm phải đưa ra những quyết định không dễ dàng.
Đặt trong trường hợp này, dưới góc nhìn money is money, họ sẽ có xu hướng chấp nhận lời đề nghị từ nhà đầu tư với những điều khoản hợp lý; với ưu tiên lớn nằm ở tính thời điểm. Tất nhiên, tiền không phải thuốc tiên và có thể giải quyết mọi vấn đề; tuy nhiên, tiền là một nguồn lực quan trọng, tạo cơ hội để founder có thể giải quyết được những vấn đề quan trọng. Từ đó, có thể giúp startup phát triển và đạt được những cột mốc quan trọng.
Đặc biệt, việc đạt được những cột mốc quan trọng đồng nghĩa với việc nâng cao vị thế của startup trước các đối tác và các nhà đầu tư (tiềm năng). Trước khi Product Market Fit và sau khi Product Market Fit; trước khi trở thành market leader và sau khi trở thành market leader. Nếu thị trường đủ hấp dẫn và tiềm năng tăng trưởng tốt; cũng như công ty có kết quả kinh doanh khả quan; vị thế lúc này sẽ khác hẳn, các nhà đầu tư tiền + X sẽ có xu hướng muốn tiếp cận công ty nhiều hơn.
Xác định giá trị
Tiếp theo, tôi muốn bàn sâu hơn về giá trị. Thông thường, các nhà đầu tư sẽ luôn có những giá trị khác ngoài tiền; cơ mà, liệu những giá trị đó có thực sự phù hợp với startup và độc nhất? Tôi có 3 câu hỏi muối chia sẻ với anh chị:
Đâu là những giá trị mà startup cần để đạt được cột mốc quan trọng tiếp theo, dẫn đến bức tranh toàn cảnh trong dài hạn? (Hãy cố gắng cụ thể, nếu là network, thì anh chị có thể liệt kê cụ thể tên công ty).
Nhà đầu tư có thể hỗ trợ giá trị đó sâu đến mức nào? (Chẳng hạn như nếu nhà đầu tư A tham gia thì startup có thể được làm việc trực tiếp với người có thể đưa ra quyết định của công ty xyz, với tỷ lệ thành công trên 70%).
Ngoài nhà đầu tư ra, còn những nguồn nào mà startup có thể đạt được giá trị đó và trong thời gian bao lâu?
Tôi xin được phép đặt góc nhìn ở Network để làm rõ hơn về luận điểm của mình. Vì startup còn nhỏ nên thường sẽ gặp những thử thách không nhỏ để có thể làm việc cùng với các đối tác lớn. Vì vậy, nếu nhà đâu tư có sẵn network sẽ giúp startup có thể tiết kiệm được thời gian và tăng khả năng thành công. Mặt khác, nhà đầu tư không phải là nguồn duy nhất đem lại giá trị này. Một số trường hợp mà tôi biết, founder có đủ năng lực để tự đi xây dựng mối quan hệ với đối tác tiềm năng; hoặc founder có năng lực để mời những người có network tốt về đầu quần về, để startup để giải quyết bài toán trên.
Một bài toán có nhiều cách giải, tất nhiên là tuỳ thuộc rất nhiều vào bộ năng lực của founder cũng như nguồn lực của startup. Chẳng hạn như tiền là nguồn lực rất quan trọng để kéo những nhân sự phù hợp về với công ty. Từ đây, tôi muốn làm rõ hơn từ góc nhìn Money is Money, founder sẽ không phụ thuộc vào nhà đầu tư và tin rằng họ có thể tự xoay sở được.
Lời kết
Tóm lại, phần 2 này đã mang lại một lát cắt cụ thể hơn về góc nhìn Money is Money. Tôi tin rằng, những founder theo góc nhìn này cần phải rất bản lĩnh, cũng như gặp nhiều thách thức trong việc quản lý hội đồng quản trị (có thể do góc nhìn của những cổ đông không đồng thuận với nhau).
Cảm ơn anh chị đã đọc bài blog hôm nay và mong rằng nó sẽ mang lại giá trị nào đó cho anh chị.
Let’s stay focused and keep pushing 🔥
Để nhận được bài viết sớm nhất, anh chị hãy subscribe trang blog bằng email của em nhé (trong trường hợp email của trang blog nằm trong hộp thư “Spam”, hãy chuyển qua hộp thư “Inbox”).