Story telling: Quan trọng nhưng không phải tất cả
Chào anh chị và các bạn, tôi là Tuấn - một venture capitalist tại quỹ Genesia. Đây là trang blog tôi chia sẻ những bài học mà bản thân may mắn học được cũng như những trải nghiệm của bản thân với mong muốn được học hỏi thêm góc nhìn từ anh chị cũng như đóng góp một phần nhỏ bé vào sự phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ở Việt Nam.
Vai trò của storytelling
Nếu anh chị là 1 founder đã đi gọi vốn, chắc hẳn anh chị không xa lạ gì với story telling - kể chuyện - là một kĩ năng quan trọng trong gọi vốn. Mỗi business, đặc biệt là startup công nghệ, đều có tiềm năng của riêng nó, và tiềm năng này cần được trình bày một cách “sexy” nhất.
Không chỉ áp dụng cho việc gọi vốn, mà kĩ năng này cần thiết cho việc quản lí các stakeholders (bên liên quan) - nhân viên, khách hàng, các đối tác cung ứng, các nhà đầu tư nhỏ lẻ và tổ chức. Dưới góc nhìn của một số VC, kĩ năng này dần trở thành must-have (phải có) vì nó gắn liền với gần như mọi hoạt động của startup.
Từ những ngày đầu tiên, bạn phải tell a story để thuyết phục Co-founders hay những nhân viên đầu tiên làm việc với mình, với thu nhập ít hơn so với thị trường trong khi họ phải làm việc chăm chỉ hơn. Rồi bạn cũng cần phải thuyết phục khách hàng đầu tiên chịu trả tiền cho sản phẩm của mình - khi mà chưa có ai trên thị trường biết bạn là ai. Sau khi có sản phẩm với một số khách hàng ban đầu, bạn cần phải khiến các nhà đầu tư tin vào tiềm năng của công ty để họ đầu tư. Một trong những nhà đầu tư mà tôi rất kính trọng - Sir Michael Moritz (Partner của quỹ Sequoia) chia sẻ:
“If people can’t tell stories, I don’t think they succeed as leaders”.
(Tạm dịch: “Nếu mọi người không thể kể chuyện, tôi không nghĩ họ thành công với tư cách là nhà lãnh đạo”.)
Story telling không phải là tất cả
Trong thời kì tiền rẻ, tôi đã từng có suy nghĩ - Nếu một founder có kĩ năng story telling đủ tốt, họ có thể gọi vốn được ít khoảng 2-3 vòng mà không cần chứng minh số má quá nhiều. Tuy nhiên, khi tiền không còn rẻ nữa, có lẽ chỉ story telling thôi là hơi khó. Nếu nhìn rộng ra một chút, khi một VC (như Genesia) đầu tư và đồng hành, chúng tôi sẽ đi với công ty chặng đường từ 8-10 năm - và khoảng thời gian 8-10 năm cũng là thời gian của 1 chu kì kinh tế, nghĩa là sẽ luôn có những năm thăng, những năm trầm. Từ góc độ này, để VC có thể exit một cách có ý nghĩa, điều kiện tiên quyết là startup phải cần hoạt động và tăng trưởng ý nghĩa sau 8-10 năm. Và để đạt được điều kiện này, startup rất cần xây dựng nền tảng (fundamental) vững chắc về sản phẩm, tổ chức, etc. đảm bảo rằng khi scale sẽ không bị “thủng đáy”. Kết hợp với story telling để có những nguồn lực cần thiết, là đòn bẩy giúp cho startup phát triển bền vững trong tương lai.
Những gợi ý cho founder
Từ những luận điểm trên, tôi có thể tổng hợp lại như sau: xây dựng sức mạnh nội tại và storytelling cần đi song hành cùng nhau để giúp công có thể phát triển bền vững trong tương lai. Từ đó, tập hợp founder mà tôi thích nhất bao gồm: 1 người giỏi về strategy và fundraising (có khả năng pitch với nhà đầu tư tốt) + 1 người giỏi operation. Nếu anh chị đang là solo founder và giỏi 1 trong 2 mảng tôi nêu trên, anh chị có thể cân nhắc tìm thêm 1 Co-founder mạnh ở điểm còn lại, là mảnh ghép quan trọng để xây dựng 1 team mạnh.
Hoặc, anh chị có thể cân nhắc việc tự học (vì story telling là một kĩ năng và có thể rèn luyện được). Và một trong kĩ năng nền tảng rất quan trọng là tự tin giao tiếp tiếng anh. Nếu anh chị muốn đi xa, thì chắc chắn một lúc nào đó anh chị cũng sẽ gọi nhà đầu tư nước ngoài. Và lúc này, anh chị cần phải thuyết phục những nhà đầu tư ấy bằng tiếng anh. Nếu như tiếng anh chưa tốt, họ sẽ khó cảm được anh chị, khiến họ chần chờ trong quyết định đầu tư. Đáng buồn thay, có một số founder vẫn còn ngần ngại, không thoải mái trong việc tiếp xúc và sử dụng tiếng Anh (như họ sẽ không quá hứng thú với event bằng tiếng Anh); vô hình chung, điều này sẽ giới hạn những cơ hội để học hỏi và phát triển nguồn lực cho startup của mình hơn. Ngoài tiếng anh ra, còn rất nhiều khía cạnh khác mà anh chị có thể xem thêm về đề tài story telling này ạ.
Cảm ơn các anh chị đã đọc bài blog và mong rằng bài viết này có thể mang lại được giá trị cho anh chị.
Cảm ơn các anh chị đã đọc bài blog và mong rằng bài viết này có thể mang lại được giá trị cho anh chị. Để giảm sự phụ thuộc vào Facebook cũng như nhận được bài viết sớm nhất, anh chị hãy subscribe trang blog bằng email của mình nhé (trong trường hợp email của trang blog nằm trong hộp thư “Spam”, hãy chuyển qua hộp thư “Inbox”).