Series #Tối Ưu Hóa: Pháp lý ở startup giai đoạn sớm
Chào anh chị và các bạn, em là Tuấn - một venture capitalist tại quỹ Genesia. Đây là trang blog em chia sẻ những bài học mà bản thân may mắn học được cũng như những trải nghiệm của bản thân với mong muốn được học hỏi thêm góc nhìn từ anh chị cũng như đóng góp một phần nhỏ bé vào sự phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ở Việt Nam.
Chào anh chị và các bạn, tuần vừa rồi em may mắn được ngồi cùng một luật sư tham gia trong một trong những vụ kiện lớn nhất trong cộng đồng startup Việt, là một cơ hội tốt để em được học hỏi thêm từ góc độ pháp lý.
Trước khi đứng dậy ra về, mọi người đồng thuận rằng: “Nếu có những tư vấn về pháp lý sớm hơn, có lẽ sẽ không có điều đáng tiếc xảy ra”. Trên thực tế, em nhận thấy có nhiều founder “bỏ quên”, chưa nhìn nhận đây là vấn đề cấp thiết. Nhân dịp này, em cũng mong muốn chia sẻ thêm góc nhìn cá nhân về chủ đề này ở startup giai đoạn sớm với các founder.
Chi phí luật sư chưa hẳn đã đắt
Một trong những rào cản lớn nhất làm chùn chân founder, em tin, là hóa đơn đắt đỏ của các công ty luật. Với nguồn lực rất hạn hẹp của startup ở giai đoạn đầu, thuê luật sư ăn vào cơ cấu chi phí lớn của công ty.
Cung ít mà cầu cao, cộng với việc trở thành luật sư cần chi phí khá cao là một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện trạng trên, đặc biệt là với những luật sư có năng lực tốt. Tin buồn là tình trạng có xu hướng tiếp diễn trong dài hạn. Tuy nhiên, tin vui, cái giá này chưa phải là giá đắt nhất. Cái giá đắt nhất sẽ đến khi có những tranh chấp, kiện tụng giữa các bên liên quan trong tương lai. Và nếu không có những bước đệm chuẩn bị ngay từ sớm, rất có thể sẽ dẫn đến hậu quả về sau sẽ rất nặng nề.
Vì em không phải là luật sư nên xin phép không đi vào chi tiết. Vụ kiện Telio là một case study quý giá. Nếu có những tư vấn pháp lý ngay từ ban đầu trước khi bắt đầu Telio, có lẽ founder sẽ không bị dính vào một vụ kiện dài hơi (và chi phí cho luật sư lúc này chắc chắn cao hơn), và đáng tiếc bị bắt buộc chuyển giao cổ phần tại Telio cho công ty cũ; phần nào đó khiến cho founder không còn nhiều động lực và tâm huyết để phát triển Telio.
Tóm lại, so với cái giá có thể mất gần hết cổ phần trong công ty với chi phí tư vấn của luật sư, em nghĩ bạn có thể nhìn thấy bài toán rõ ràng.
Tư vấn pháp lý giúp bạn đi nhanh và hiệu quả hơn trong dài hạn
Đôi khi có những điều khoản đầu tư mà founder có đọc đi đọc lại cũng khó tự tin hiểu được dụng ý phía sau điều luật đó, cũng như cũng khó để biết được đâu là những điều khoản nên đàm phán trong thương lượng để không ảnh hưởng công ty trong đường dài. Tất cả điều trên để đảm bảo các founder có thể tự tin hiểu được những điều khoản giữa các bên trước khi kí tên trong hợp đồng.
Hơn nữa, hầu hết startup muốn gọi vốn sẽ đăng kí pháp nhân ở Singapore; lúc này founder sẽ cần cấu trúc từ công ty mẹ (hoco) đến công ty cung cấp dịch vụ (opco) phù hợp, để tránh những rủi ro pháp lý có thể xảy ra sau này. Thêm vào đó, do đây là nghề của luật sư, họ sẽ biết làm thế nào để tối ưu hóa thời gian; giúp cho quá trình close deal được diễn ra nhanh chóng và hiệu quả. Founder có thể toàn tâm toàn ý vào việc vận hành.
Lời kết
Trên thực tế, một phần không nhỏ các founder ngần ngại việc chi tiền cho luật sư. Em rất cảm thông với các founder ở điểm này. Nhưng sẽ thật đáng tiếc nếu có những trở ngại về pháp lý ảnh hưởng đến quá trình phát triển của startup. Hiện nay cũng có những tổ chức cung cấp dịch vụ tư vấn miễn phí cho startup, và các founder cũng có thể tìm hiểu và xem xét thêm.
“Nếu được làm đúng, hãy làm đúng ngay từ bước đầu” Cảm ơn mọi người đã đọc bài blog và mong rằng bài viết này có giá trị cho anh chị.
Stay focused, Keep pushing 🔥
Để nhận được bài viết sớm nhất, anh chị hãy subscribe trang blog bằng email của em nhé (trong trường hợp email của trang blog nằm trong hộp thư “Spam”, hãy chuyển qua hộp thư “Inbox”).