#Góc nhìn: Humble Inquiry: Ask, don’t Tell
Khiêm nhường (humility) là một đức tính quan trọng nhưng không dễ thực hành. Đây là một hành trình không có điểm kết thúc, đặc biệt với những ai đặt sự phát triển bản thân lên hàng đầu. Đến tận bây giờ, tôi thấy bản thân mình vẫn còn rất trầy trật trong việc thực hành đức tính này.
Với tôi, đây là một deal-breaker - điểm yếu bắt buộc phải cải thiện. Tuần vừa qua tôi quyết định tìm hiểu sâu hơn về một phương pháp mới từ cuốn sách "Humble Inquiry: The Gentle Art of Asking Instead of Telling" của tác giả Edgar H. Schein. Cuốn sách mang đến một góc nhìn mới mẻ về việc rèn luyện tính khiêm nhường qua nghệ thuật đặt câu hỏi, thay vì đưa ra nhận xét hoặc phản biện trực tiếp.
Theo Edgar Schein, “Humble Inquiry” (Đặt câu hỏi khiêm tốn) là nghệ thuật thể hiện sự quan tâm chân thành đến người đối diện và chủ động tìm hiểu quan điểm của họ trước khi tự tin đưa ra ý kiến cá nhân. Việc này giúp tạo nên một không gian giao tiếp an toàn và đáng tin cậy, nơi mà mọi người cảm thấy được tôn trọng và lắng nghe.
photo from HardyGroup
Chúng ta thích đưa ra ý kiến
Tuy nhiên, khi ngẫm lại, liệu bạn có thấy bản thân có xu hướng đưa ra ý kiến nhiều hơn không?
Tác giả đã đưa ra ba lý do chính:
Chúng ta nghĩ rằng mình biết nhiều hơn người đối diện.
Chúng ta tin rằng kiến thức của mình là chính xác hơn.
Chúng ta cảm thấy mình có quyền định hướng suy nghĩ hoặc trải nghiệm của người khác.
Những suy nghĩ này tiềm ẩn tính tự cao và vô tình tạo ra rào cản trong giao tiếp, khiến việc học hỏi từ người khác trở nên khó khăn hơn. Để vượt qua trở ngại này, nghệ thuật đặt câu hỏi khiêm tốn không chỉ là một kỹ năng giao tiếp mà còn là một cách rèn luyện bản thân.
Lợi Ích Của Việc Đặt Câu Hỏi
Bằng cách hỏi thay vì nói, chúng ta tạo ra một môi trường học hỏi liên tục, nhất là trong thời đại công nghệ và thông tin phát triển không ngừng. Khi chúng ta thực sự muốn hiểu và học hỏi từ người khác, thái độ này sẽ thúc đẩy:
Sự thích ứng và đổi mới: Luôn mở rộng và cập nhật kiến thức thông qua quan điểm của người khác.
Sự hiểu biết đa chiều: Nhận ra rằng mỗi người đều có những giá trị riêng và những quan điểm có thể giúp chúng ta giải quyết vấn đề một cách sáng tạo hơn.
Schein cho rằng, để thực hành “Humble Inquiry”, chúng ta cần có hai giả định quan trọng:
Giá trị của người khác không tốt hơn hay kém hơn giá trị của mình.
Các giá trị và quan điểm của người khác có thể giải quyết được vấn đề mà mình đang gặp phải.
Thái độ
Thái độ đúng đắn trong Humble Inquiry giúp ta khơi dậy sự tò mò và tránh đi những định kiến. Để đạt được điều này, có ba yếu tố cần chú trọng:
Thái độ chân thành và mong muốn hiểu biết
Humble Inquiry đòi hỏi sự tò mò thật sự về đối phương và những trải nghiệm của họ. Điều này không chỉ là nghe câu trả lời mà là lắng nghe với mục đích đồng cảm và hiểu sâu hơn về hoàn cảnh của họ. Đó là sự tò mò từ cái tâm, không nhằm mục đích kiểm soát hoặc đánh giá.
Kỹ năng hỏi tối giản và phi định kiến
Đặt câu hỏi Humble Inquiry cần giữ thái độ trung lập, không để những suy nghĩ chủ quan của mình dẫn dắt câu hỏi. Hỏi một cách trung tính và cởi mở tạo điều kiện cho người trả lời tự do chia sẻ. Điều này rất quan trọng, đặc biệt khi ta cần tránh việc khiến họ phải trả lời theo một “kịch bản xã hội" quen thuộc hoặc đưa ra những câu trả lời để làm hài lòng người hỏi.
Khám phá bối cảnh và câu chuyện riêng của người đối diện
Humble Inquiry không đơn thuần là hỏi “cái gì” mà là tìm hiểu "tại sao" và “như thế nào” về bối cảnh của họ. Điều này không chỉ giúp ta nhìn nhận vấn đề từ góc nhìn của họ mà còn hỗ trợ trong việc xây dựng niềm tin và mối quan hệ.
Đây là điểm tôi đánh giá cao cách tiếp cận của của cuốn sách. Nếu chỉ là đặt câu hỏi đơn thuần, một người có đủ hàm lượng kiến thức nhất có thể đưa ra những câu hỏi mà họ đã biết trước câu trả lời, và dần dần đưa đối phương vào một đích đến đã đợi sẵn. Về căn bản, cách tiếp cận này không khác nhiều với dạng hay đưa ra ý kiến - bình mới, rượu cũ. Cái thú vị là nếu đối phương đủ nhạy cảm, họ có thể sẽ phát hiện ra và điều này sẽ có tác động tiêu cực đến quá trình xây dựng mối quan hệ.
Cùng rèn luyện
Cuốn sách gợi ý ba bước giúp chúng ta phát triển thói quen đặt câu hỏi thay vì đưa ra ý kiến:
Tìm cách nhận diện và kiểm soát cảm xúc trước khi phản ứng: Hãy dừng lại và tự hỏi lý do mình muốn đưa ra ý kiến này là gì.
Lắng nghe để hiểu bối cảnh thay vì phán xét: Tìm hiểu câu chuyện và hoàn cảnh của người đối diện trước khi quyết định hành động.
Đáp lại với thái độ tò mò và cởi mở: Hãy hỏi những câu hỏi mà bạn thực sự muốn biết câu trả lời, thay vì cố gắng dẫn dắt đối phương theo ý kiến của mình.
Tác giả cũng khẳng định rằng lý thuyết thì dễ nhưng thực hành thì không dễ tí nào. Tôi nghĩ việc chiêm nghiệm mỗi ngày có thể là một cách hữu hiệu, tôi sẽ bắt đầu việc này vào tuần sau.
Lời kết
Một trong những điểm đến quan trọng là việc này sẽ hỗ trợ như thế nào trong việc đạt được mục tiêu của công ty?
Thông thường với những mục tiêu đủ lớn, có 2 yếu tố quan trọng quyết định đến sự thành công: sự thể hiện nổi trội của cá nhân và teamwork hiệu quả - cần được xây dựng dựa trên mối quan hệ tin tưởng giữa các thành viên. Và việc ứng dụng Humble Inquiry sẽ có thể mang lại được nhiều sự thay đổi tích cực.
Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc bài viết này, và hy vọng nó mang lại một góc nhìn thú vị cho bạn.
Let’s stay focused and keep pushing 🔥
Để nhận được bài viết sớm nhất, anh chị hãy subscribe trang blog bằng email của em nhé (trong trường hợp email của trang blog nằm trong hộp thư “Spam”, hãy chuyển qua hộp thư “Inbox”).