#Chiêm nghiệm: Liệu bạn có cần tỏ ra mình là người giỏi mãi?
Chào anh chị và các bạn, em là Tuấn - một venture capitalist tại quỹ Genesia. Đây là trang blog em chia sẻ những bài học mà bản thân may mắn học được cũng như những trải nghiệm của bản thân với mong muốn được học hỏi thêm góc nhìn từ anh chị cũng như đóng góp một phần nhỏ bé vào sự phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ở Việt Nam.
Chào anh chị và các bạn đã quay trở lại với bytuanhuynh.
Quay lại thời mới đi xin việc làm, chắc hẳn khi gặp một câu hỏi khó từ nhà phỏng vấn; hay bị sếp hỏi khó; ít nhiều anh chị cảm thấy khá lo lắng khi trả lời sai. Vì khi đó, anh chị biết rằng nếu mình trả lời sai, mình sẽ mất đi một điểm, hay nhiều điểm uy tín với sếp.
Thậm chí, nếu đặt trong vai trò bạn là người cố vấn để phát triển kinh doanh cho các anh chị điều hành công ty, một lời nói sai về insights ngành, trong những tình huống ngặt nghèo, điểm uy tín của bạn trở về con số 0. Và từ thời điểm đó, những nhà quản lý sẽ không muốn nghe bất kì những cố vấn cả.
Nỗi sợ
Vì thế, mọi người thường có xu hướng cố gắng tỏ ra thông minh để nâng cao uy tín của bản thân, hoặc không đám nói vì sợ bị sai.
Rất tiếc, trong mắt em thấy cả 2 xu hướng này đều không phải là phương án tối ưu.
Quay lại thời gian đầu mới bước chân tập tễnh vào nghề, em cũng có xu hướng muốn tỏ thông minh - ít nhất mình làm đầu tư mà, không thể tỏ ra không biết gì được. Nhưng chính lúc đó là những lúc mà mình lòi ra cái “ngu” của bản thân. Sau khi càng đào sâu vào ngành, được học hỏi từ những anh chị lớn có nhiều thập kỉ kinh nghiệm, em nhìn lại mới thấy khi những insights mà em chia sẻ trước đây chưa thực sự vẫn còn rất non.
May mắn các founder mà em gặp thời gian đầu cũng rất lịch sự, nhưng em đảm bảo rằng họ không đánh giá cao. Với mục tiêu được cùng đồng hành cũng những “founder to be market leader”, chắc chắn em đã thất bại.
Mặt khác, ít ra người cố gắng tỏ ra thông minh sẽ dám đứng lên nói để rồi họ thấy mình “ngu”. Còn người chọn cách im lặng sợ nói sai thì vẫn dậm chân một chỗ, và chưa thể tối ưu hoá được tiềm năng phát triển của mình.
Đừng sợ sai
Đối với người trẻ, em nghĩ đây là thử thách khá lớn, tỏ ra thông minh hay chọn cách im lặng đều chưa phải phương án tối ưu để tối đa hoá cơ hội để phát triển cũng như bị giảm thiểu khả năng bị mất uy tín của mình.
Em cũng từng khá trăn trở về vấn đề này. May mắn, em đã gặp được nhiều anh chị tiền bối giúp em tìm ra giải pháp tối ưu hơn.
Tại sao mình phải dùng câu khẳng định?
Mà mình không dùng câu hỏi?
Tất nhiên ở đây mình sẽ không hỏi một “vô tri”. Trước khi đặt câu hỏi, mình phải có những giả thuyết của cá nhân; từ đó mình có thể đặt những câu hỏi để kiểm chứng giả thuyết. Không chỉ thế, bạn còn có thể học hỏi thêm từ góc nhìn của người khác.
Thậm chí, đặt trong trường hợp bạn bị hỏi khó, bạn vẫn có thể thành thật chia sẻ những giả thuyết mà bạn đang nghĩ, cùng với một câu hỏi với mong muốn được học thêm từ người đối diện. Lúc đó, thay vì cảm nhận bạn đang cố gắng tỏ ra thông minh, người đối diện cảm thấy bạn đang cố gắng học hỏi. Và với những bạn trẻ, đây luôn là một yếu tố quan trọng.
Mong muốn
Điều mà em chia sẻ hôm nay sẽ đi hơi ngược lại với đa số. Muốn hiểu biết → Đặt câu hỏi. Hay còn được gọi là growth mindset. Nhưng để phát triển được growth mindset không dễ. Em tin khi chọn cách đặt câu hỏi thay vì một câu khẳng định, sẽ giải quyết được vấn đề bất cập của nhiều bạn trẻ là sợ nói sai, mất uy tín, không được tín nhiệm với đối phương. Mặt khác, em nghĩ bạn sẽ khá bất ngờ với lượng thông tin mà bạn ấy có thể học được, giúp ươm mầm được tinh thân luôn muốn học hỏi và phá triển bản thân.
Còn founder thì sao?
Thật ra em nghĩ topic hôm nay cũng có thể áp dụng cho các founder nữa. Founder cũng luôn có áp lực làm thế nào để có thể tạo ấn tượng tốt cho VC, và ngược lại. Thành ra, dẫn đến trường hợp khi đối mặt với một số câu hỏi tuy đơn giản nhưng chưa nắm rõ khái niệm như: “Anh chị nghĩ mình đã đạt Product Market Fit chưa?”
Tiếc rằng, nhiều anh chị vẫn chưa nắm rõ khái niệm Product Market Fit lắm, khiến cho câu trả lời bị lệch trọng tâm, và để lại ấn tượng không mấy tích cực cho VC.
Nếu áp dụng phướng án thành thật và đặt câu hỏi để hiểu hơn khái niệm về Product Market Fit là gì, rồi từ đó có thể đưa ra câu trả lời vào đúng trọng tâm hơn. Ít nhất, đối với em đây là cách trả lời thể hiện sự tinh tế, tinh thần học hỏi của founder so với cách tiếp cận trên.
Lời kết
Chúng ta là con người mà và xã hội luôn thay đổi, khó có thể để biết hết mọi thứ được. Thay vì đặt ra những câu khẳng định, cố gắng tin là mình đúng, hãy đặt ra thêm những câu hỏi để kiểm chứng giả thuyết và học hỏi được thêm góc nhìn mới.
Em mong rằng bài blog có thể mang lại giá trị nào đó cho anh chị, cảm ơn anh chị đã dành thời gian đọc bài blog hôm nay.
Let’s stay focused and keep pushing 🔥