#Chiêm nghiệm: Điều gì khiến tôi ám ảnh với vision?
Vision có lẽ là một chủ đề một tôi nhắc nhiều như bò nhai cỏ trên trang blog này. Tôi ám ảnh đến mức mỗi khi đưa ra bất kì quyết định nào liên quan đến con người, vision luôn là yếu tố mà tôi không chấp nhận thoả hiệp. Dù vậy, mỗi lần chiêm nghiệm, tôi lại học được nhiều bài học thú vị. Tôi xin phép chia sẻ thêm quan điểm của bản thân vì sao tôi ám ảnh vision đến vậy.
Từ trải nghiệm của bản thân
Có nhiều ngày, khi đồng hồ đã qua 12:00am, tôi vẫn ngồi làm việc ở trong văn phòng. Từ tầng 46 ở Bitexco, tôi nhìn ra chiếc view mà tôi vừa thích nhất, và cũng vừa ghét nhất. Tôi thấy một Sài Gòn vẫn đang rất sôi động, các quán xá vẫn đang bật đèn và là thời gian tụ họp của bạn bè (trạc lứa với tôi). Vậy tại sao mình vẫn đang phải ngồi làm việc (và những việc rất đau đầu) như thế này? Đó là một chiếc view phóng đại cảm giác cô đơn và khó khăn, một ngữ cảnh đẹp để tôi bỏ việc.
Tôi không được (và cũng không muốn) trả lương theo giờ, nên dù có OT thì thu nhập tôi vẫn vậy. Tôi cũng chẳng có KPI được đưa xuống bởi cấp trên. Cuối cùng, tôi cũng không nhận được instant financial incentive nào khi làm được một việc gì đó cho quỹ (close được deal chẳng hạn). Trên lý thuyết, tôi có làm một công việc 9-to-5 như bao người. Mặt khác, nếu cùng năng lực và thời gian bỏ ra, có nhiều cơ hội khác để kiếm được nhiều tiền hơn trong ngắn hạn, có lẽ tôi có thể đạt được tự do tài chính và mua được một căn nhà mơ ước (những cột mốc đánh giá về sự “thành công” trong mắt nhiều người). Với công việc làm như hiện tại, tôi chưa nhìn ra cửa nào tôi có thể đạt được “tự do tài chính” trước 30s. Thực ra so với mặt bằng chung, VC trả vẫn hơn average một tí; cơ mà không ai làm giàu bằng “lương” cả.
Mọi người thường có xu hướng tìm kiếm những kênh đầu tư khác nhau như đất, chứng, etc. Cơ mà đây là điều khá xa xỉ với tôi vì đa phần thời gian và não trạng dành cho công việc; nên dù làm quỹ, tôi quản lí tiền cá nhân của mình khá tệ. Có nhiều lần tôi cũng muốn tìm hiểu, nhưng công việc đến và tôi lại quên béng mất việc này.
Thật lòng, tôi nghĩ đây là một nghề rất chua, thậm chí tôi còn răn đe em trai của mình khi nó đang chọn công việc để intern. Vậy tại sao tôi vẫn làm VC này hơn 3 năm và chưa có ý định rời đi?
Dù chỉ có 1 sợi dây liên kết, nhưng đây là một sợi dây rất bền chặt khiến tôi cứ “u mê” với công việc này: Vision Realization - “Adding positive values to the community”. Tôi có niềm tin rất lớn về việc tập trung vào giá trị, nếu nó thực sự đủ lớn lớn và ý nghĩa, tiền (to) sẽ đến (sớm hay muộn). Đây là động lực lớn giúp tôi vượt qua nhiều khó khăn.
Good skills without vision
Trong hành trình làm VC, tôi may mắn được gặp và nhìn được nhiều người rất giỏi trong kinh doanh. Họ có khả năng nắm bắt cơ hội trong thị trường tốt, vì thế, khả năng kiếm tiền của họ thực sự rất xịn. Không cần rót vốn từ quỹ tư, công ty vẫn tăng trưởng nhanh và có lợi nhuận tốt. Thậm chí, doanh thu và lợi nhuận tốt hơn khối high-growth startups được đầu tư bởi VC.
Tuy nhiên, tôi lại không cảm thấy được cuốn hút với những công ty obsesses (ám ảnh) với việc kiếm; là ưu tiên số 1. Vì tôi chưa có nhiều niềm tin rằng những công ty như thế khó có thể tạo ra giá trị nào khác ngoài tiền.
Vậy sự khác biệt cốt lõi của một founder có và không có vision là gì?
Cá nhân tôi nghĩ rằng, về cơ bản, họ có ưu tiên khác nhau khi mở công ty:
Founder with vision: How to create more value to the customers? (Hay How to outserve the customers?)
Founder without vision: How to make more money?
Founder số (2) thường nhìn thấy nhiều cơ hội khác nhau để kiếm tiền và độ chịu “đau” của họ không cao (vì luôn nhìn thấy cơ hội); dẫn đến họ sẽ có xu hướng nhảy khi “đau”. Trong dài hạn, họ có thể kiếm được nhiều tiền, nhưng khó có thể to vì những business của họ thường chỉ đạt được 1 ngưỡng nhất định.
Vì để tạo được giá trị cho khách hàng là việc không hề dễ, nên Founder (1) có xu hướng sẽ kiếm được ít tiền hơn trong ngắn hạn (chấp nhận bỏ qua lợi ích ngắn hạn để có thể đạt được tầm nhìn dài hạn). Họ có thể thành công hay thất bại (thường thì thất bại sẽ nhiều hơn thành công). Trong hành trình đó, họ chắc chắn phải chịu “đau” rất nhiều, nỗi “đau” mà Founder (1) khả năng cao sẽ bỏ cuộc. Dù thế, tôi rất muốn ủng hộ cho những Founder (1) vì (a) họ dám chấp nhận thử thách để tạo ra thêm giá trị cho khách hàng, và (b) nếu may mắn thành công, thì những người tham gia có thể kiếm được tiền to. Thêm nữa, dù những công ty này có thể có nhiều business line nhỏ, nhưng chúng ta có thể nhìn thấy sự nhất quán về giá trị của business line và tầm nhìn chung.
Lời kết
Khi tôi ngẫm lại, vision là thứ nói dễ nhưng làm khó. Chỉ có những lúc chịu “đau” mới biết ai còn ở lại. Và để có thể chịu được “đau” tốt, ngoài khả năng chịu đựng, bạn cũng nên cân nhắc trữ “mỡ” trước (hãy luôn nhớ về gia đình).
Theo đuổi vision ở bất cứ lĩnh vực hay ngành nghề nào đều là những hành trình không hề dễ chịu, tuy nhiên, tôi nghĩ nó đáng để thử (vì trên đời này tôi chưa tìm ra được điều gì đáng để chơi hơn cái này). Làm startup đã khổ, ở Việt Nam còn nhiều chông gai hơn. Mong rằng các founder luôn vững tay chèo nhé!!!
Let’s stay focused and keep pushing 🔥
Để nhận được bài viết sớm nhất, anh chị hãy subscribe trang blog bằng email của em nhé (trong trường hợp email của trang blog nằm trong hộp thư “Spam”, hãy chuyển qua hộp thư “Inbox”).