#1 Sunk Cost Fallacy: tận dụng hay bị tận dụng?
Chào anh chị và các bạn, em là Tuấn - một venture capitalist tại quỹ Genesia. Đây là trang blog em chia sẻ những bài học mà bản thân may mắn học được cũng như những trải nghiệm của bản thân với mong muốn được học hỏi thêm góc nhìn từ anh chị cũng như đóng góp một phần nhỏ bé vào sự phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ở Việt Nam.
Chào anh chị và các bạn đã quay trở lại với bytuanhuynh. Gần đây em có gặp lại một thuật ngữ vừa lạ vừa quen: Sunk Cost Fallacy.
Hãy nói về con game em đang chơi: Liên Minh Huyền Thoại. Em đã bắt đầu chơi game này từ năm 12 tuổi, đến giờ em 22 tuổi, tức là em đã gắn bó với con game hơn một thập kỉ. Do đã dành rất nhiều công sức “cày” cũng như tích luỹ được những khiến thức trong game khá dày dặn; nên dù có những con game thú vị hơn, đồ hoạ đẹp hơn, thì em cũng không thử vì em rất ngại phải học lại cách chơi, và bỏ đi những “tài sản” của mình ở game Liên Minh Huyền Thoại.
Chính chi phí chìm - công sức và thời gian của bản thân đổ vào game, khiến em đưa ra những quyết định chưa thực sự tối ưu với trải nghiệm chơi game của mình. Và đó chính là tác động của hiệu ứng Sunk Cost Fallacy.
Câu hỏi lớn ở đây là: Liệu anh chị đang tận dụng Sunk Cost Fallacy hay đang bị dính phải cái bẫy của Sunk Cost Fallacy.
Rõ ràng, em đã và đang bị dính vào cái bẫy do nhà phát hành game giăng ra. Đứng ở góc độ của nhà phát hành, họ đã xây dựng một sản phẩm đủ tốt, có thể giữ chân người dùng ở lại trò chơi và tối đa hoá được Lifetime value của người dùng.
Lúc này, câu hỏi tiếp theo anh chị có thể suy nghĩ:
Làm thế nào để tạo ra được Sunk Cost Fallacy để khiến người dùng/ các bên liên quan (stakeholders) tiếp tục ở lại nền tảng, giúp startup có thể tối ưu hoá được doanh thu/ chi phí sở hữu người dùng?
và Làm thế nào để giảm thiểu ảnh hưởng cái bẫy của chi phí chìm khi anh chị đưa ra quyết định?
Ở đoạn này, em muốn đào sâu hơn về tác động tiêu cực sunk cost fallacy. Chi phí chìm ở khắp nơi, nó có thể nho nhỏ từ một bạn nhân viên đã gắn bó và chinh chiến từ những ngày đầu làm startup, nhưng sức bạn ấy không thể phát triển đủ nhanh để theo kịp đà tăng trưởng của startup, liệu anh chị vì tình nghĩa giữ bạn đó ở lại hay tìm người phù hợp hơn để thay thế?
Đến một thứ lớn hơn như business model, khi anh chị đã làm business model nhiều năm nhưng vẫn chưa có kết quả quá tích cực, liệu anh chị có thể bỏ lại những know-how và kinh nghiệm đã tích luỹ để chuyển qua một business model hiệu quả hơn hay vẫn tiếp tục chiến với business model hiện tại?
Nó luôn là những câu hỏi rất khó, vì không có một câu trả lời đúng hay sai.
Với bản thân em, việc nhận ra liệu sunk cost fallacy có đang ảnh hưởng đến suy nghĩ và quyết định hay không là một điểm quan trọng. Từ đó, em có thể xây dựng luồng suy nghĩ được độc lập hơn, phần nào đó giảm thiểu tác động của chi phí chìm lên quyết định của mình. Tuy nhiên, nó vẫn rất khó và em vẫn phải vật lộn trong suy nghĩ mỗi ngày.
Tóm lại, em mong rằng qua bài blog này sẽ để lại 3 câu hỏi lớn:
Liệu anh chị đang tận dụng Sunk Cost Fallacy hay đang bị dính phải cái bẫy của Sunk Cost Fallacy.
Làm thế nào để có thể tạo ra hiệu ứng Sunk Cost Fallacy lên những stakeholders?
Làm thế nào để hạn chế tác động của Sunk Cost Fallacy trong quá trình ra quyết định?
Mong rằng bài viết hôm nay có thể mang lại giá trị nào đó cho anh chị, cảm ơn anh chị nhiều đã dành thời gian đọc bài viết. Ở phần #2, em sẽ chia sẻ về góc nhìn (vẫn còn nhiều hạn chế) của em để giải quyết câu hỏi (2).
Để nhận được bài viết sớm nhất, anh chị hãy subscribe trang blog bằng email của em nhé (trong trường hợp email của trang blog nằm trong hộp thư “Spam”, hãy chuyển qua hộp thư “Inbox”).